Item: QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ NUÔI GIUN QUẾ
Rating: 9.5
Author: Bùi Tấn Đạt

Bởi: Bùi Tấn Đạt - Lúc: 23:34

THÔNG TIN TÀI LIỆU:

Tổ chức thực hiện: Công ty TNHH nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ (ArecA)

- Đơn vị phối hợp thực hiện: Hội liên hiệp phụ nữ xã Thanh Long – Yên Mỹ - Hưng Yên

- Cán bộ liên hệ: Đỗ Xuân Hạnh – Giám đốc

- Đối tác địa phương tham gia vào dự án: Hội liên hiệp phụ nữ xã Thanh Long, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên

- Tiêu đề của dự án: Dự án Nông Nghiệp Sinh Thái

- Thời gian thực hiện dự án: từ tháng 3 đến tháng 10 năm 2012

- Khu vực tác động của dự án: Xã Thanh Long – Huyện Yên Mỹ
- Tỉnh Hưng Yên - Đối tượng hưởng lợi cuối cùng: là các hộ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã Thanh Long (trực tiếp 48 hộ có đại diện hội viên hội LHPN xã Thanh Long) và hơn 1.500 hộ sản xuất nông nghiệp được tuyên truyền áp dụng phương pháp tổ chức và kỹ thuật sản xuất nông nghiệp sinh thái (chăn nuôi)

I. HIỆU QUẢ KINH TẾ TỪ VIỆC NUÔI GIUN QUẾ LÀM THỨC ĂN CHĂN NUÔI:

Khi dùng giun quế làm thức ăn bổ sung theo đúng quy trình và hàm lượng được hướng dẫn sẽ giảm được 30-40% chi phí thức ăn; rút ngắn 1/4 – 1/3 thời gian chăn nuôi; thịt thơm, mềm hơn vật nuôi dùng thức ăn tăng trọng. Đối với vật nuôi đẻ trứng, làm tăng lượng trứng trong một chu kỳ đẻ.
Thức ăn của giun chỉ là phân trâu, bò, ngựa, lợn phân gia cầm và thuỷ cầm (không phải dùng thuốc, cám hoặc bất kỳ loại thức ăn nào khác) vì vậy việc nuôi giun không những kinh tế mà còn làm xanh, sạch môi trường.
Giun quế sinh sản rất nhanh trong một khoảng diện tích hẹp, sinh khối đạt được từ 3-5kg giun tính /1m2 /th; từ 1-2m2 thả giống ban đầu, sau 1.5 - 2 tháng có thể nhân rộng thành 2-4m2 , do tốc độ sinh sản nhanh và liên tục nên luôn cung ứng đủ lượng giun cho chăn nuôi.

II. ỨNG DỤNG CỦA GIUN QUẾ TRONG CHĂN NUÔI

Sử dụng giun tươi cho gia súc gia cầm và thuỷ cầm

+ Đối với gia cầm : Cho ăn sống, mỗi ngày 1 gia cầm cho ăn khoảng 10 con giun. 100 gà cho ăn khoảng 0,2 kg giun/ngày

+ Đối với lợn : Mỗi lợn cần được ăn 1 lạng giun / ngày bằng cách nấu chín hoặc muối (7 lạng giun ướp với 3 lạng muối, sau 21 ngày trộn cám đã ủ men cho ăn) Có thể phơi khô hoặc sấy để dự trù cho vật nuôi ăn dần

III. QUY TRÌNH KỸ THUẬT NUÔI GIUN QUẾ

1.Chọn giống: Khi mua giống, tốt nhất là mua ở dạng sinh khối (có lẫn cả giun bố mẹ, giun con, trứng kén giun chưa nở và cơ chất mà giun đang sống quen), để giun không bị “sốc” trong môi trường mới lạ và sinh sản nhanh.

2.Chỗ nuôi:

-Yêu cầu chỗ nuôi giun cần hai điều kiện:

+Một là, có một nền cứng hoặc một nền ngăn cách với mặt đất;

+hai là có mái che.

Hai điều kiện này cần được vận dụng linh hoặt tùy từng nơi.

Ở đồng bằng bắc bộ, bà con thường bố trí nơi nuôi giun ở một nền chuồng lợn bỏ không hoặc ngay trên sân gạch. Nền xi măng cứng sẽ ngăn cách với mặt đất. ta chỉ việc lợp cho chúng một cái mái.

Đa số bà con nông dân nuôi giun để làm thức ăn cho cá, gà, vịt, ngan và cả cho lợn. Vì vậy diện tích nuôi cần phải lớn. Nên thu xếp để có được một diện tích thật hợp lý, thông dụng nhất là nuôi bằng luống.

Luống nuôi giun được bố trí ở nơi có nền cứng. Ta có thể ta có thể dùng gạch, dùng ván bìa, dùng thân cây chuối quây lại thành luống. Có người cho rằng phải xây kín, phải vững chắc, suy nghĩ như vậy không đúng. Vật liệu quây thành luống chỉ có nhiệm vụ giữ cho phân khỏi tràn ra ngoài. Thậm chí, khi tưới quá nhiều nước, nước có thể thoát ra ngoài dễ dàng chứ không bị ứ đọng trong luống.

Luống lên cao từ 25 – 30cm, rộng 1m và dài tùy ý (kinh nghiệm nhiều người nuôi cho rằng luống chỉ lên dài 3 – 5m là tiện chăm sóc). Trên luống phải lợp mái che. Tuyệt đối không để mưa xối vào luống nuôi. Giun có thể sống với độ ẩm rất cao nhưng không chịu được điều kiện mưa xối xả. Bản năng của chúng là nếu mưa to tạt vào nơi ở, chúng sẽ bỏ chạy. Do đó, cần phải có mái che cho luống nuôi. Mái che có thể bằng rơm rạ, bằng tranh lá mía hay bằng giấy dầu, bằng ni lông đều được. Mái che lên cách mặt luống từ 1m trở lên. Nếu thấp quá, khó thao tác khi chăm sóc thu hoạch. Nếu cao quá mưa có thể hắt vào. Luống nuôi được quây trong nhà là thấp nhất. Nếu bố trí luống nuôi ở giữa vườn hoặc cạnh ao, hồ thì phải quây ni lông hoặc lưới xung quanh để bảo vệ vì cóc, nhái, nghóe, chẫu chàng…rất thích ăn giun

3.Chuẩn bị dụng cụ

- Cây chĩa 6 răng: Đây là dụng cụ dùng để xới, thu hoạch và chăm sóc giun. Không dùng các dụng cụ khác có thể làm giun bị thương.

- Tấm che phủ: Thường làm bằng bao tải đay hoặc chiếu cói là tốt nhất. Đặc điểm của giun là ăn và cặp đôi sinh sản thường ở trên bề mặt luống giun, nhưng phải ẩm và tối. Do đó người ta dùng tấm che phủ, vừa tạo bóng tối để giun liên tục ở trên bề mặt luống, ăn thức ăn và sinh sản, tăng năng suất nuôi giun. Mặt khác cũng dùng để giữ độ ẩm cho luống giun.

Thùng tưới: Sử dụng các loại thùng có vòi sen như thùng tưới rau. Nếu không có thùng tưới thì có thể vẫy nước qua sàng rổ.

Gáo múc thức ăn: Có thể dùng ca múc nước bằng nhựa có cán (loại 1 – 2 lít) hoặc mũ bảo hộ lao động bằng nhựa, có buộc thêm cán bằng tre dài khoảng 1 m.

4. Chế biến chất nền

- Phương pháp ủ nóng

Để chế biến chất nền cần có phân trâu bò, phân lợn và chất độn như cỏ, rơm rạ, bèo, dây lang, thân cây lạc...các chất độn này cần được băm nhỏ (trừ lá xoan, lá lim, lá sắn có độc tố cao). Giun quế rất sợ nước tiểu gia súc, nếu phân có lẫn nước tiểu phải phun rửa để loại bỏ nước tiểu. Chọn mặt nền cứng rải một lớp phân dày 10 – 15 cm, tiếp theo rải lên một lớp chất độn dày 10 cm. Tiếp tục rải phân và chất độn theo thứ tự trên cho đến khi đống chất độn cao 1 – 1,5 m. Ở giữa đống ủ cắm một đoạn tre thông khí. Khi đánh đống xong (tỉ lệ: 7 phần phân trâu, bò để hoại ủ với 3 phần chất độn chặt ngắn), phủ lên đống phân một lớp che mưa nắng bằng vật liệu sẵn có như lá chuối, tấm tranh lợp. Đống ủ nên có kích thước sau: dài 1 m, rộng 1 m, cao 1 - 1,3 m. Cứ 5 – 7 ngày tưới nước và đảo đống chất nền 1 lần để đảm bảo chất nền luôn ẩm và có đủ không khí. Sau 3 – 4 tuần ủ, chất nền đã có thể sử dụng

5. Chuẩn bị thức ăn cho giun quế

Thức ăn thích hợp nhất cho giun quế là phân trâu, bò

Phân trâu bò được ngâm ủ trong trong thùng hoặc trong bể khoảng 3 - 5 ngày mới cho giun ăn. Tỉ lệ Nước : Phân là 1 : 1 Phân cần được đánh nhuyễn trong nước

Phân heo, gà: hình thức cũng giống phân bò nhưng thời gian ủ phân heo, gà dài khoảng 15 ngày

Đối với rác thải hữu cơ như rau, bèo, củ, quả chúng ta băm nhỏ ủ cùng với phân với tỉ lệ 1:1 khoảng 20 ngày rồi mới cho giun ăn.

Mỗi ngày trùn (giun) quế tiêu thụ một lượng thức ăn tương đương với trọng lượng cơ thể chúng, nên phải đảm bảo đủ lượng thức ăn cần thiết cho giun.

6. Thả giun giống

Thả giống giun thường vào buổi sáng. Khi chuẩn bị ô chuồng xong thì thả giun giống bằng cách rải sinh khối vào theo một đường thẳng giữa ô luống đó hoặc rải giun giống thành từng đám giữa mặt luống. Khoảng 5 – 7 phút sau, giun sẽ chui hết xuống lớp sâu. Quan sát mặt luống, loại bỏ những con giun ngọ nguậy tại chỗ, không có khả năng di chuyển xuống lớp đất sâu. Đó là những mẩu giun bị thương trong quá trình gom giống, chuyên chở giống. Sau đó tưới ẩm nhẹ lên luống nuôi. Mật độ thả quyết định năng suất thu hoạch. Mật độ thích hợp khoảng 8 - 12 kg giun sinh khối/m

7. Che phủ luống giun

Giun thường có tập tính sống trong môi trường tối. Hễ gặp ánh sáng là giun rút sâu xuống dưới mặt luống. Che phủ mặt luống là biện pháp tạo bóng tối cho giun lên mặt luống ăn thức ăn và giao phối sinh sản cả ngày lẫn đêm. Tấm che phủ còn có tác dụng giữ độ ẩm luống nuôi. Sau khi thả giun giống, lấy bao tải cũ hoặc chiếu cói rách, bìa các tông, lá chuối, lá cọ …đậy lên bề mặt ô chuồng giun để tạo bóng tối cho giun nhanh chóng quen nơi ở mới, rồi lấy ô roa tưới nước lên trên bề mặt, sao cho chất nền đệm ở dưới được ướt đẫm đều.

8. Tưới ẩm luống giun

Mùa hè 2 ngày tưới 1 lần, mùa đông tưới 3 ngày tưới một lầ. Ngày khô nóng tưới nhiều, ngày mưa rét tưới ít hoặc không cần tưới. Độ ẩm thích hợp luống nuôi là 70 %. Muốn kiểm tra độ ẩm thích hợp, lấy một nắm thức ăn hay chất nền bóp nhẹ, nếu ứa nước ở kẽ ngón tay là vừa. Nếu nước nhỏ giọt hoặc chảy thành dòng là quá ẩm. Khi quá ẩm điều chỉnh bằng cách giảm lần tưới hoặc giảm lượng nước tưới. Nếu bóp chặt mà không có nước là bị khô, cần tưới nước ngay.

9. Cho giun ăn và chăm sóc giun

Sau khi thả giun giống được 7 - 10 ngày thì nên cho giun ăn. Lượng thức ăn mỗi lần khoảng 5cm trên mặt luống. Sau đó sẽ tiếp tục cho ăn khi thấy trên bề mặt luống đã xốp và không còn thức ăn cũ. Chú ý không nên cho giun ăn khi lượng thức ăn cũ còn quá nhiều, vì lượng thức ăn bị tồn đọng phía dưới luống làm cho giun chỉ lo tập trung ăn và sống phía dưới luống mà không sống trên bề mặt. Điều này làm cho giun giảm khả năng sinh sản, năng suất nuôi giun sẽ bị giảm

Phân sau khi ủ hoai mục, được ngâm vào bể có tưới nước sạch trong 1 – 2 ngày, thành dạng lỏng sền sệt, rồi mới múc vào cho giun ăn là tốt nhất.

Khi cho ăn, giở tấm phủ và múc thức ăn cho giun. Thức ăn rải trên mặt luống thành vệt dài hoặc từng đám mỏng cách đều nhau. Lượng thức ăn tùy thuộc vào sức tiêu thụ của từng luống cụ thể và tùy mùa. Vào mùa hè, cứ 2 - 3 ngày cho giun ăn 1 lần. Lượng thức ăn bón trên bề mặt luống dày từ 2- 3 cm. Đến mùa đông, lượng thức ăn bón nhiều hơn, dày khoảng 5 cm và bón phủ đầy luống giun. Thời gian cho ăn cũng thưa hơn mùa hè (3 – 4 ngày cho ăn 1 lần). Thức ăn phải bón thành từng ụ, 6 hoặc theo từng dãy dài để khi nhiệt độ trong luống tăng cao hoặc trong thức ăn có chất gây sốc thì giun có khoảng trống chui lên thở. Sau khi bón xong, đậy tấm phủ lại và tưới ẩm.

10. Bảo vệ luống giun

Hàng ngày theo dõi luống giun, nếu thấy kiến phải tiêu diệt ngay. Diệt kiến có thể dùng cách đơn giản là đốt những vệt kiến bò vào luống giun, nhớ khi đốt đậy tấm phủ giun lại, hoặc cho nước ngập hố giun và kiến nổi lên mặt nước, dùng rọi đốt kiến trên mặt nước, sau đó tháo nước ra. Ngoài ra có thể dùng thuốc diệt kiến quét trên vách chuồng.

Một điều cần lưu ý là luống giun phải được che chắn hoặc bao lưới xung quanh để tránh gà, cóc, ếch nhái, rắn mối hoặc chuột ăn giun. Ngoài ra thật chú ý với các loại thuốc trừ sâu, hoá chất như xà phòng, nước rửa chén, muối ăn, nước giải, tro bếp, đất bột, ... rất độc hại đối với giun, giun sẽ lập tức chết khi tiếp xúc.

Giun cũng có thể bò đi khỏi thùng, hộp, chuồng nuôi hoặc bị chết khi gặp những điều kiện bất lợi của môi trường sống như: Nhiệt độ, độ ẩm, độ pH quá cao hoặc quá thấp (do không tưới ẩm đúng kĩ thuật hoặc nước tưới không đảm bảo), thùng đậy nắp hoặc phủ nilon quá kín, trời quá nắng, bị nước mưa tạt vào, tiếng ồn và tiếng động xung quanh quá lớn.

11. Nhân luống: Sau 2 tháng lượng giun được nhân đôi, có thể tách giun để nhân luống hoặc cho gia súc, gia cầm ăn. Trước khi nhân luống 3 ngày phải cho giun ăn. Lúc này giun tập trung trên bề mặt luống, ta lấy phần trên của luống khoảng 20cm bỏ vào luống mới và tiếp tục cho luống cũ ăn cho đến khi đầy luống.

12. Thu hoạch

a) Thu hoạch nhanh bằng tay

Ta biết rằng, giun thường bò lên trên mặt luống nuôi (dưới tấm phủ) để quấn nhau. Đối với chúng, điều kiện vừa tối, vừa ẩm, vửa rộng rãi như thế là tuyệt hảo. Chúng tha hồ quấn nhau. Lúc đó, ta nhẹ nhàng nâng dần tấm phủ lên. Giun nằm la liệt trên mặt. Ta nhanh chóng vơ lấy giun và cho vào chậu nhỏ. Trong chậu có một lớp phân giun mỏng. Giun sẽ hốt hoảng chui ngay xuống dưới lớp phân mỏng đó. Ta tiếp tục nâng tấm phủ lên và lại vơ lấy giun để cho vào chậu. Cứ như vậy ta tiến hành tới khi đủ lượng giun cần thiết thì thôi. Phương pháp này thường được dùng khi khai thác giun cho gia cầm ăn hàng ngày.

b) Thu hoạch bằng phương pháp thử mồi

Phương pháp này thực hiện khi trong luống nuôi đã hết thức ăn.Ta không cho tiếp thức ăn lên mặt luống. Dùng các loại sảo hoặc rổ đan bằng tre và đựng thức ăn vào đó, đặt lên trên mặt luống và 7 cũng chỉ che phủ lên trên các sảo hoặc rổ này. Đồng thời, cũng chỉ tưới ẩm vào đó mà không tưới cho toàn luống.

Giun đói sẽ đi tìm thức ăn. Chúng chui hết lên các sảo vì ở đó mới có thức ăn. Hôm sau nhấc cả sảo ra. Trong đó nhung nhúc đầy giun.

Cũng có thể nhử giun bằng cách đổ thức ăn vào giữa luống. Ta gạt toàn bộ phần phân giun ở giữa luống ra hoặc gạt sang hai đầu của luống. Phần trống ở giữa ta cho phân trâu vào. Tất cả giun trong luống sẽ dồn về đó để ăn. Vài hôm sau, ta xúc toàn bộ chỗ phân đó ra sẽ thu hoạch được hầu hết giun.

c) Phương pháp thu hoạch bằng đe dọa

Giun rất nhát. Nó rất sợ ánh sáng, tiếng động và kích thích cơ học. Vì vây, sử dụng ngay các tác nhân này để phục vụ cho việc bắt giun.

Phương pháp này cũng thực hiện khi trong luống nuôi đã hết thức ăn, tiến hành như sau:

Lấy một chậu giặt lớn hoặc một cái bàn, xúc toàn bộ phân giun và giun ở trong luống lên đó (phải làm nhiều lần), vun lên thành ngọn và gõ nhẹ vào thành chậu hoặc chân bàn. Giun gặp ánh sáng thì chui vào giữa. Mặt khác, khi bị tiếng động dội vào, chúng chui xuống dưới. Được một lát, ta gạt bớt phần ngọn ra ngoài. Giun bị lộ ra, lại cuống cuồng chui xuống dưới, tiếp tục gõ và gặt phần bên trên. Cứ như vậy, làm dần dần. cuối cùng, ở dưới bàn và dưới đáy chậu là cả một lớp giun dầy đặc. Ta có thể thu hàng cân, thậm chí hàng yến giun.

13. Cách phòng và chữa bệnh cho giun

Bệnh no hơi:

+Nguyên nhân: Do giun ăn những loại thức ăn quá giàu "chất đạm" như phân bò sữa, heo... làm cho phân có mùi chua.

+Hiện tượng: Sau khi cho ăn, giun có hiện tượng nổi lên trên mặt luống và trườn dài sau đó chuyển sang màu tím bầm và chết.

+Cách khắc phục: Tốt nhất khi phát hiện trường hợp này nên hốt hết phần phân lỡ cho ăn ra và tưới nước lên luống.

Bệnh trúng khí độc:

+Nguyên nhân: Do đáy chất nền đã bị thối rữa, trong thời gian dài chất nền thiếu O2 làm cho khí CO2 chiếm lĩnh hết khe hở của chất nền.

+Hiện tượng: Giun chui lên trên lớp mặt bất thường

+Cách khắc phục: Dùng cuốc xới toàn bộ mặt luống và tưới nước. Ngoài ra thật chú trọng với các loại thuốc trừ sâu, xà bông, nước rữa chén... vì giun sẽ lập tức chết khi tiếp súc.

Tác giả: ModVN

Chúc bạn có một ngày vui vẽ!

BLOG GỐC VIỆT

QUI TRÌNH CÔNG NGHỆ NUÔI GIUN QUẾ

0 nhận xét